8 april:

Vanmiddag en avond wilden we naar het centrum van Marrakech. Naar de Medina’s, het Djeema el Fna plein, de souks, de avondrestaurants op het plein en naar de sfeer. Maar ook naar de twee winkeltjes met de oude fotocamera’s. Die hadden we gezien tijdens het boodschappen doen voor de kookcursus die we daar twee jaar geleden volgden. De tijd ontbrak toen helaas om er even binnen te kijken. En als verzamelaar van fotografica móest ik daar nu natuurlijk naar terug. Maar een adres terugvinden dat je twee jaar geleden zag, is nagenoeg onmogelijk in de wirwar van straatjes en steegjes van soms nauwelijks een paar meter breed waar dan ook nog eens brommers met ware doodsverachting door jakkeren en je moet uitwijken voor hand- en ezelkarretjes.

Bij de ingang van de camping staat bijna altijd een taxi, de tarieven staan bij de campingreceptie vermeld. Per rit naar of vanaf het centrum kost het DH100, ’s avonds DH150 en om drie uur stapten we in Taxi nummer 1 die ons naar het centrum bracht.

We gingen eerst op zoek naar de fotowinkeltjes. Van de eigenares van Souk Cuisine hadden we een routebeschrijving gekregen en die als een ware kostbaarheid bewaard. We hadden die route vanaf het grote plein tot aan een punt vlakbij de winkeltjes in de app Maps.Me van de iPhone gezet. En met de smartphone als moderne stadsplattegrond in de hand bracht die ons er via de optie ‘lopen’ feilloos naar toe. Toen nog twee keer linksaf en dat moest het zijn. We vonden één winkeltje met achterin wat oud spul. Het rolluik er naast was gesloten. En ik vraag me nu af of ik het beeld van twee jaar geleden heb geromantiseerd waardoor het nu gewoon heel erg tegenvalt, of dat we toch op een verkeerde plaats waren of misschien de winkeltjes gewoon niet meer bestaan. Alles kan.We zijn verder gaan dolen door alle straatjes en werden regelmatig door de verkopers naar binnen gelokt met de mededeling: “best price” waarbij wij ons dan steeds weer afvroegen voor wie dat dan gold. We kregen dorst en hebben in een van de vele restaurantjes maar weer een jus’tje gedronken. Intussen werd op het plein al een begin gemaakt met het opstellen van het avondrestaurant. Elke avond verandert een deel van het Djemaa el Fna plein in een openluchtrestaurant. Ieder heeft z’n eigen stek en elke restauranttent heeft een nummer. Je eet daar ‘giraffe’. Zo noemen wij gekscherend het eten aan lange tafels met aan weerskanten dito banken. Runners proberen om het hardst klanten voor hun restaurant te scoren en lopen soms een eind met je mee om je, figuurlijk, over de streep te trekken. We hebben voorgaande jaren hier twee keer gebruik van gemaakt. Als je er gaat eten vanwege de sfeer, niks mis mee.We waren met z’n vieren met de taxi naar het centrum gegaan en om zes uur hadden we afgesproken dat we C&W weer zouden treffen om gezamenlijk te gaan eten. Op een boventerras van een van de vele restaurants rond het plein. We hadden een prachtig uitzicht op de drukte beneden en hebben heerlijk gegeten.Om negen uur zou de taxi ons op de afgesproken plek weer ophalen. We zijn dus rustig aan die kant weer opgelopen maar moesten toen nog wel even de Avenue Mohammed V oversteken. En daar moesten we gewoon moed voor verzamelen. Een bijna ononderbroken verkeersstroom van lijnbussen, touringcars, ettelijke taxi’s, auto’s, brommers, Dockers en paardenkoetsjes, al dan niet verlicht, reed luid claxonnerend langs. Toen we veilig en wel aan de overkant waren konden we een feestje vieren. Daar konden we nog een kwartiertje van de heksenketel genieten tot onze taxi er was. Moe maar voldaan ploften we een halfuurtje later op de bank in de camper.

9 april:

In Tafraoute ontmoetten we een Nederlands stel dat de buitenkant van hun camper een ‘new look’ wilde laten geven: "de traditionele uitstraling van onze Hobby-camper kan best een opfrisbeurt gebruiken”. Ze hebben dat bij Garage Chez Mohamed Farih laten doen voor een prijs waarvan je in Nederland alleen maar kunt dromen. We meldden hierover al op 30 maart met een foto. De hele buitenkant werd grondig geschuurd, alle stickers verwijderd en daarna geplamuurd en weer geschuurd enzovoort. Dit gebeurde daar allemaal buiten. Het spuiten van de camper werd binnen gedaan. Wat we van de eigenaren hoorden, waren ze zeer tevreden. Ze konden in de camper bivakkeren en gebruik maken van de faciliteiten van het bedrijf. Ze hebben nu een ‘one off a kind’ camper.

Het weer in het noorden is nog steeds twijfelachtig waardoor we nog even in deze buurt blijven. Het plan is om morgen met de camper naar hartje Marrakech te gaan. Er is een cp achter de Koutubia Moskee. Van daaruit kunnen we dan de stad inlopen.

een 'new look' voor een Hobby

(bovenstaande foto's hebben de eigenaren van de camper ons vandaag gemaild)

10 april:

Het was een stralende dag met 22º en weinig wind. De uitgelezen dag om met de camper naar hartje Marrakech te gaan. We hadden de route naar de cp achter de Koutubia Moskee grondig voorbereid. Een paar jaar geleden kwamen we op een verkeerde plek uit en daar werden we toen niet vrolijk van. Deze keer ging het in één keer goed. De indeling van de parkeerplaats is echter veranderd. Wat toen voor garageboxen door moest gaan, die zijn naar de overkant verplaatst en zijn nu échte garageboxen geworden, elk met een vierdelige ijzeren deur met hangslot. We ontdekten gelijk ook een nieuw beroep: autoschuiver. De parkeerplaats is een grote rechthoekige ommuurde betonnen plaat. Aan de beide lange kanten worden de auto’s in de vakken geparkeerd, met de voor- of achterkant naar de muur. Dan houd je over de gehele lengte in het midden drie lange banen over en twee daarvan worden ook gebruikt als parkeerplaats, de derde blijft rijbaan. Met dien verstande dat de chauffeur de auto op die banen niet op de handrem of in de versnelling mag achterlaten, er wordt een blokje voor de wielen gelegd. De autoschuivers/parkeerwachten kunnen zo, schuivend met de auto’s, ruimte maken voor wegrijders en nieuwkomers. Het kan dus zomaar voorkomen dat je auto een eindje verder weg of dichterbij staat als je die weer komt ophalen. En de parkeerplaats wordt echt helemaal vol gezet. En met vol bedoelen we ook echt vol. Ramvol, elk plekje wordt benut. En aan het einde van de parkeerplaats moet ook nog regelmatig een vrachtauto met frisdrank laden/lossen. Maar vanavond ging het even mis. Éen auto stond wél op de handrem, precies voor de garagedeur van iemand die ’s morgens met de auto naar de stad komt, die dan in zijn garagebox zet en met een brommertje naar z’n werk gaat. En die meneer wilde dus nu naar huis. Alle parkeerwachten werden opgetrommeld en tillend en schuivend met de auto werd de garagedeur vrij gemaakt. Wij zaten voor in de camper, eerste rang met een wijntje.

Zondag waren we met de taxi naar de stad gegaan en verwonderden ons over de gigantische drukte. Heel veel mensen op de been. Het was vandaag wel iets rustiger, maar toch nog erg druk. Zeker vanavond. Hele gezinnen met soms erg kleine kinderen. De ‘handremauto’ kwam pas ‘s avonds om halfelf op de parkeerplaats aan met vier kinderen. Variërend in leeftijd van ongeveer 1 tot 14 jaar. Zouden die kinderen, behalve die van 1, de volgende dag niet naar school moeten? Maar goed, dat was wat ons verbaasde.

We zijn met extra informatie weer op zoek gegaan naar de camerawinkeltjes. Ook kregen we het adres van een Nederlands sprekende Marokkaan, eigenaar van een excursiebureautje op de hoek van het specerijenpleintje, La Place Des Épices. Maar ondanks alle aanwijzingen en dolen door de overvolle en drukke straatjes, hebben we niet gevonden wat we zochten.

Wereldberoemd in Marrakech en verre omgeving is Café des Épices, uiteraard gevestigd aan het specerijenpleintje. Nadat we de camera-zoektocht hadden opgegeven, zijn we daar op het terras beland en hebben jus, een omelet en no-nos besteld. Dat viel er goed in. Daarna zijn we via allerlei winkeltjes terug naar de camper gelopen om even op adem te komen, het was inmiddels al ruim in de namiddag.

Toen we een paar uur later weer op het Djemaa El Fna plein kwamen, waren de openluchtrestaurants al weer in volle gang. We werden soms op redelijk agressieve manier uitgenodigd te komen eten. We kozen een iets andere route naar het plein dan gewoonlijk en kwamen door een gewone winkelstraat. Veel telefoonwinkels, fastfoodrestaurants en kledingwinkels. We konden er over de koppen wel lopen en dat op een gewone doordeweekse dinsdagavond.

We konden bij een van de winkeltje aan het grote plein een deel van het aardewerk scoren dat we beloofd hadden mee te nemen. Over het andere deel konden we het niet eens worden over de prijs. Elke keer als we door de Medina’s en langs al die winkeltjes lopen verbazen wij ons over de gigantische voorraden. Dat moet toch eens worden verkocht, maar aan wie dan allemaal.

Het was inmiddels al lang donker en de slangenbezweerders, waterverkopers, mannen die tegen vergoeding een aapje op je schouder zetten en trommelaars deden hun uiterste best. Maar ook oude mannen die ballonnen verkochten, sommige ballonnen gevuld met rijst of iets dergelijks om zo geluid te kunnen maken, het was soms best wel een gênant gezicht. Verkopers die sigaretten per stuk verkochten. Schoenpoetsers en verkoopsters van rood verlichte kleine lampjes, vergelijkbaar met die rode grafkaarsen op begraafplaatsen. Volwassen kerels met zeepbelpistooltjes. Maar al deze mensen proberen wat geld te verdienen, in tegenstelling tot de jonge en iets oudere mannen de we soms zien ‘hangen’. De werkloosheid is een groot probleem in Marokko. In het derde kwartaal van 2017 is de werkloosheid van 10,4% naar 10,6% toegenomen. Vrouwen, afgestudeerden en jongeren tussen 15 en 24 jaar zijn het meest getroffen door de werkloosheid met respectievelijk 15,1%, 18,2% en 29,3%. Het is triest, er zijn meer dan een miljoen werklozen.

En die trommelaars? Die bleken door te zijn gegaan totdat de Moskee weer van zich liet horen. Cor kon dit bevestigen.

We zochten en vonden de oversteekplaats over de Avenue Mohammed V. De route daar naar toe is trouwens met de ogen dicht ook goed te vinden, zelfs als je niet over een al te goed reukvermogen beschikt. Je loopt daar namelijk langs de standplaats van de vele paardenkoetsjes. De paarden hebben wel een vangzak voor de grote behoefte, de geur van de andere is niet te missen. Oversteken hadden we inmiddels geleerd door goed naar de plaatselijke bevolking te kijken. Een afwerend handgebaar doet vaak wonderen.

Moe en voldaan zijn we weer terug naar ons huisje op wielen gegaan, waar we de heksenketel die parkeren heet konden bekijken en o.a. zien hoe acht personen in een doorsnee Renault werden geperst en wegreden.

11 april:

Vandaag niet veel te melden. Het heeft afgelopen nacht geregend en toen we om negen uur van de parkeerplaats reden, was het nog steeds niet droog. In de loop van de dag kwam een waterig zonnetje tevoorschijn.

Het verkeer in Marrakech-city was nog niet druk. We konden vrij gemakkelijk de stad weer verlaten. Zowel C&W als wij wilden nog even bij Marjane langsrijden, het lag op de route. Om halftwaalf waren we weer op Camping Les Relais de Marrakech. We hebben een plekje met wat gras uitgezocht. We staan hier weer een paar dagen.

Met de website liepen we een beetje achter, dus die moest bijgewerkt. En verder, we waren moe van de hectiek en de indrukken van de afgelopen dagen en hebben niet veel meer ondernomen. Vandaag zelfs geen foto’s.

12 april:

Margot heeft het vandaag druk gehad. De beddenboel, handdoeken en andere dingen gewassen. Maar vanwege het zonnige weer waren er meer die dat deden dus was de belangstelling voor de centrale waslijnen groot. Ze heeft ook de camperbinnenkant geschoond en de koelkast ontdooid. En intussen was ze ook nog ziekenverzorger. Ik heb de hele dag op de bank gelegen. Moe en lusteloos en de gang naar het toilet was frequenter dan normaal, zullen we maar zeggen. Dus, verder wederom niet veel te melden vandaag.

13 april:

Afgelopen nacht gelukkig goed geslapen, maar het was toch nog veel bankhangen vandaag. Het goede nieuws: het voorspelde weer kwam weer helemaal uit. Het slechte nieuws: het heeft nagenoeg de hele dag geregend. En ook de voorspellingen voor morgen zien er helaas nog niet al te best uit.

mooier konden we het niet maken vandaag......

14 april:

En de dag begon zo mooi…..

Vol goede moed zijn we weer op pad gegaan. Via de N8, R208 en de R304 naar Ouzoud, naar Camping Zebra. Een camping op Europees niveau van Nederlandse eigenaren. Vandaag reden we door een groen deel van het land met opvallend veel landbouw. Wat ook opviel was de grote hoeveelheid water die na de regen was blijven staan. Veel riviertjes waar het roodbruine water door kolkte. Dat hadden we nog niet eerder gezien. Op zo’n 40 kilometer voor Ouzoud vonden we langs de R304 een van de schaarse parkeerplekken, ruim naast de asfaltweg, met een fenomenaal uitzicht op het dito berglandschap. Het duurde maar even, C&W hadden hetzelfde idee. We hebben er ons lunchbroodje gegeten. Margot had net de binnenboel weer opgeruimd, kwam naar buiten en boem. Het geluid deed vermoeden dat de hele fietsdrager een beetje kleiner was geworden.

Een paar meter achter de camper was een tijdje geleden een Volkswagen met drie personen gaan staan. Ze waren het veld in gelopen en de auto was, mogelijk door een windvlaag van een langsrijdende vrachtwagen, gaan rijden op de iets hellende parkeerplaats. En een rijdende massa van 1000 kilogram over een paar meter komt toch nog wel hard aan. We hebben de eigenaren uit het veld teruggeroepen. Hij zei dat de auto wel op de handrem stond. Waar hadden we dat ook al eerder gehoord. Inderdaad, dit was de tweede keer. Kort en goed, de lichtbalk was zodanig verbogen dat die moet worden vernieuwd. We wilden gelijk afrekenen, we wisten dat de prijs ongeveer €185.- was. Maar meneer had niet meer dan een tientje bij zich en hij woonde in Casablanca, ook niet direct naast de deur. We zeiden dat hij dan maar de politie moest bellen. En hij heeft wat staan bellen, kwam steeds met andere verhalen aanzetten en ze gingen intussen nog maar even een stukje wandelen, want de politie kwam er aan en dan waren ze zo terug bij de auto. Wij hebben toen SOS-International gebeld en advies gevraagd. Ons werd aangeraden het Europese schadeformulier samen in te vullen en een proces verbaal te laten opmaken door de politie. Ook heeft de medewerker van SOS met de veroorzaker van de schade gesproken, het gesprek is opgenomen en er is een dossier gemaakt. Het invullen van het schadeformulier werd een ware martelgang en is maar deels gelukt. Het formulier, en dus de vragen zijn in het Nederlands. En hij sprak Frans en een beetje Engels, maar als het er op aankwam begreep hij het niet. Gelukkig hadden we ook een gesealde Franse versie bij ons. Zodoende kon hij dus toch de vragen invullen. Tenminste dat dachten wij en wij hadden ons deel al klaar. Hij ging schoorvoetend bezig, naar later bleek heeft zijn vriendin dat gedaan. Tot op zeker moment: “heeft u nog zo’n formulier, want ik heb iets fout gedaan”. Nee, dat hadden we niet! Hij was intussen aldoor aan het bellen en vertelde dat de gendarme zou komen, dat ze niet zouden komen, dat ze geen tijd hadden, dat ze niet wisten waar we stonden en dat we maar naar hen toe moesten komen. Wij hebben de man uitgelegd dat dat allemaal niet nodig was als hij het formulier maar verder invulde. Hij ging weer bellen en er kwam een vrachtwagenchauffeur die wel wilde proberen de lichtbalk weer recht te buigen: “afblijven!” Voor Marokkaanse begrippen is dit een schade van niks. Hij ging weer bellen: we moesten toch naar de politie en dan kon hij daar het formulier verder invullen. Wij drongen aan dat dat niet nodig was als hij maar op het formulier aangaf hoeveel kruisjes op zijn deel waren gezet en z’n handtekening. De Franse vertaling lieten we hem weer zien: “dat begrijp ik niet” was zijn commentaar. Bellen. Nieuw voorstel: we rijden naar het volgende dorp en dan kopiëren we het formulier en de wederzijdse kentekenbewijzen. Nou, vooruit dan maar. Want we waren inmiddels al ruim twee uren verder. We reden achter hun aan en hij stopte op een parking in het volgende dorp. Hij uit de auto, ik ook. En hij, hij belde alweer en wenkte dat we nog verder moesten. Daarna hebben we hem niet meer gezien. Hij is gevlucht en dat staat op de dashcam, we weten niet of we er nog iets mee kunnen en/of moeten doen. En naar wij denken heeft hij al die tijd gebeld met Joost mag weten wie, maar vast niet met de politie en een mogelijkheid gezocht om ons kwijt te raken. Gelukkig waren C&W bij ons als getuige en voor morele steun!

Tijdens het vervolg van de route naar Ouzoud hebben we in elk dorp gekeken of we de auto zagen, echter zonder resultaat. We hadden uitgebreid foto’s van het gebeuren gemaakt, inclusief het kenteken en een portret van dit Marokkaanse portret. Onze schade beperkt zich gelukkig tot een verbogen lichtbalk van de fietsdrager. Die is niet weer recht te buigen omdat het een zogenaamd U-profiel betreft. Gelukkig werkt de verlichting nog volledig.

Een tip: neem een vertaling van het Europese Schadeformulier mee, deze zijn op internet te vinden. Wij hebben een Franse en een Engelse versie. En een paar extra schadeformulieren, je weet maar nooit.

We vonden een mooi plekje op de camping en hebben na de koffie maar een flesje wijn open gemaakt. Op de goede afloop, want als het niet erger wordt……..

We staan op 845 meter hoogte en het belooft een koud nachtje te worden.

klik op de afbeelding om te vergroten; in rood staat onze gereden route en de plaatsnamen waar we waren zijn onderstreept;

ook alle foto's kunnen worden vergroot door er op te klikken