Week 5: 23 feb. t/m 29 feb.

Zondag 23 t/m woensdag 26 februari: Agadir en Tafraoute.

Ja, we zijn er weer. Maar we vatten wel een aantal dagen samen, omdat er het een en ander is voorgevallen.

Afgelopen zaterdagavond heeft Gerard na het douchen een beschadigingetje aan het rechteroog opgelopen. Het zal wel weer over gaan dacht men, maar ik was er vrij zeker van dat dat niet het geval zou zijn. We hebben het zondagochtend aangezien en uiteindelijk besloten dat dit door een oogarts onderzocht moest worden. Maar die is er niet in Tafraoute. We hebben daarom zondag in de loop van de ochtend contact opgenomen met SOS-International, vanuit onze (reis)verzekering is dat de instantie die je verder op weg helpt. Ze hebben de klachten aangehoord en gingen toen in overleg met een arts. Er werd besloten dat ik inderdaad naar een oogarts moest. SOS-I neemt daarvoor dan contact op met een soortgelijke organisatie in het betreffende land, in dit geval Maroc Assistance. Die vonden voor ons een kliniek in Agadir en organiseren dan ook het vervoer per taxi vanuit Tafraoute naar die kliniek in Agadir. Het was inmiddels vier uur ’s middags en SOS-I vertelde ons dat wij ’s avonds nog in de kliniek terecht konden. Tevens meldden ze dat er inmiddels al een taxi onderweg was vanuit Agadir om ons op te halen. Die zou er ongeveer drie uren over doen om bij ons te zijn. We hadden een plaats afgesproken waar we elkaar zouden ontmoeten, wij zijn daar om zeven uur naar toe gelopen. De taxichauffeur zou ons bellen wanneer hij er was. Maar dat bleek het eerste probleempje. De centrale belde ons dat de taxi er al was, maar wij zagen hem niet. De centraliste sprak zeer gebrekkig Engels en ook nog over een slechte verbinding. We begrepen inmiddels van haar dat het een zwarte auto moest zijn met nog ‘iets er bij’. Het bleek om een zwarte Renault Clio te gaan. We ontmoetten de chauffeur die geen woord over de grens sprak. Alleen maar Arabisch, vandaar dat hij dus geen contact met ons kon opnemen. Afijn, onderweg naar Agadir, het was inmiddels acht uur met een rit van ruim 200 kilometer voor de boeg. Voor de kenners van het wegennet in Marokko: waarschijnlijk via de R107 en 104 eerst naar Tiznit en vandaar via de N1 omhoog naar Agadir. Op het deel naar Tiznit klommen we naar ruim 1500 meter over een weg die te vergelijken was met een breed fietspad, maar dan wel met rafelkanten en gaten. En het werd steeds donkerder. Om kwart voor twaalf zette hij ons af voor de deur van de kliniek, die overigens 24 uur per dag en 7 dagen per week geopend bleek.

We werden ontvangen en naar de eerste verdieping geleid. Daar ontmoetten we een jonge arts in joggingpak die een beetje Engels begreep, maar het niet sprak. Met de zaklampfunctie van z’n gsm keek hij in m’n oog en vertelde dat er diezelfde dag, het was inmiddels maandag, een oogarts het oog zou onderzoeken. “Maar zullen wij dan maar een hotel opzoeken?” zeiden wij. “Nee hoor, u kunt hier slapen”. Inmiddels werd de bloeddruk opgenomen, die veel te hoog was natuurlijk na zo’n reis, en werd een infuus aangelegd waarin een rustgevende vloeistof werd gespoten. Ja, het zat er in voordat ik er erg in had. Kortom, ik werd opgenomen in het ziekenhuis en we kregen een tweepersoons kamer. Twee ziekenhuisbedden met alarmknoppen, je weet maar nooit. En een toilet en douche, maar geen handdoeken en slechts een paar velletjes toiletpapier. Behalve de bedden had de kamer een (harde) bank en een paar typisch Marokkaanse krukjes. Nou, daar zaten we dan, hier hadden we niet echt op gerekend. Gelukkig hadden we wel het een en ander meegenomen, maar naar later bleek toch niet genoeg. Om halftwee zijn we maar naar bed gegaan. Natuurlijk waren het geen nieuwe bedden en natuurlijk hadden daar al meer patiënten op gelegen. Maar wij vermoedden dat een aantal van die patiënten ook op en onder hetzelfde bedlinnen, dekens, kussens en op hetzelfde zeiltje had gelegen. We hebben naar omstandigheden goed geslapen en werden wakker van de verpleegkundige die mijn bloeddruk kwam meten. Die was nu voorbeeldig. Even later bracht ze een ontbijtje. En weer even later kwam ze het bed weer opmaken. Wij waren dus niet de eersten die onder deze dekens hadden gelegen en naar later bleek ook niet de laatsten.

We wachtten op de oogarts en we wachtten nog langer op de oogarts. Die bleek inmiddels al weer vertrokken. Wat was het probleem? SOS-I delegeert de betaling van de zorg aan de ANWB-Alarmcentralen en die had, terecht, toestemming voor een poliklinische behandeling afgegeven. Maar dit was een opname. Kort en goed, ons werd om twee uur verteld dat we morgen (dinsdag) weer terug konden komen. Goede raad was duur en vanuit de alarmcentrale werd aangeraden om nog dezelfde dag met een taxi naar Marrakech te gaan, naar een andere kliniek. Dat hebben we afgewezen, want dat was een reis van nog eens 250 kilometer en we raakten op die manier steeds verder bij de camper vandaan en we waren bekaf. Bovendien zouden we daar dan weer laat aankomen en waarschijnlijk ook weer worden opgenomen.

We hebben toen een hotel op vijf loopminuten van de kliniek opgezocht, kregen op de tweede verdieping een driepersoons kamer met douche/toilet, airco, zwembad en de volgende ochtend een ontbijt. Voor zegge en schrijve: DH 420.-, ongeveer €40.-. We dachten per persoon. Maar nee hoor, totaal. ’s Avonds hebben we aan de overkant van de straat wat gegeten.

Dinsdagochtend om negen uur waren we weer present in de kliniek en hebben ons gemeld. De oogarts zou er om halftien, ongeveer, zijn. We konden direct doorlopen naar de tweede etage, naar de afdeling van de ‘Ophtalmologiste’. Er zat al een rij mensen te wachten in de gang, alle stoelen waren bezet. Wij waren samen, dat doen we ook thuis meestal wanneer we naar een ziekenhuis gaan, twee horen nou eenmaal meer dan één en dat geldt zeker voor mij. Maar het was hier geen uitzondering dat er voor één patiënt drie personen mee kwamen. Maar gelukkig, bij de trappenhal stonden meer stoelen en het wachten kon weer beginnen. Om kwart voor tien toch maar even gevraagd of de arts er al was: “attender un moment s.v.p.”, nog even wachten dus. In de wacht- en spreekkamer in de kliniek gaat het niet zo te werk als thuis. De deur van de spreek-/onderzoekkamer blijft gewoon open en men kan in en uit lopen. De oogdruppels, nodig om het oogonderzoek te kunnen uitvoeren, worden in de wachtkamer/-gang op rij gegeven, ook bij mij.

Toen de wachtrij was opgedroogd, dus iedereen aan de beurt was geweest, was het onze beurt. Een vriendelijke relatief jonge oogarts heeft met in onze ogen moderne Zeiss-apparatuur m’n ogen van alle kanten bekeken en gegarandeerd dat er met het netvlies niets aan de hand was. Dat was een grote zorg minder.

Via SOS-I en Maroc Assistance kwam dezelfde taxichauffeur ons weer ophalen en om één uur reden we weer weg van de kliniek, op weg naar ons eigen huisje op wielen. Tijdens de rit, hij reed nu een veel logischer route met betere wegen, stond de radio aan op de Marokkaanse variant van Sky-radio. Om vier uur waren we in Tafraoute. En tijdens al die uren, heen en terug, hebben we helaas geen woord met de chauffeur kunnen wisselen.

Woensdag hebben we de draad min of meer weer opgepakt. Het was een warme dag met een maximum van 27º. Er was nog markt in het centrum en we hebben weer wat groente gekocht. Op een terrasje smaakte de nos-nos prima en voor de avond hadden we een tajine besteld bij de mevrouw die ook de was regelt. We hadden haar vanochtend een tas vol meegegeven die ze vanavond gewassen, droog en opgevouwen samen met de tajine bracht. Bij de hamam hebben we alle zorgen van de afgelopen dagen van ons af gedoucht. We weten nog niet hoe het vervolg van onze reis er uit gaat zien.

Donderdag 27 februari: Tafraoute.

Het was een warme dag, onze thermometer gaf vanmiddag aan dat het 28º was. De sensor van de thermometer hangt bij ons aan de achterkant, onder de camper en wordt dus niet direct door de zon verwarmd. Bovendien staat de zon ’s middags op de zij- en voorkant van de camper.

We hebben ons vandaag rustig gehouden. Vanmiddag zijn we even naar het centrum gegaan. Het was er niet druk. Bij de werkplaatsen op het pleintje met de ijzerwerkers kochten we een kaarslampje: een glazen conservenpot met aangepast deksel en kaarshouder. De verkoper was erg trots op z’n werkplaats.

Wél druk was het weer bij de garage van Farih, waar weer veel campers op een opknapbeurt wachtten.

Later, op een terrasje genietend van een kopje nos-nos, trok het leven aan ons voorbij.

Vrijdag 28 en zaterdag 29 februari: Tafraoute.

Inderdaad, nog steeds staan we in het Keteldal van Tafraoute. Het bevalt ons hier prima. Met de toiletcassette op het steekkarretje achter de fiets gaan we op gezette tijden naar de sanizuil, opgeruimd staat netjes. Die sanizuil is de afgelopen dagen niet alleen omgeven door een nieuw hekwerk, zelfs de betonnen vloer binnen het hekwerk is nu mooi donkerrood geschilderd. Dit hield dan wel weer in dat de zuil niet kon worden gebruikt. Het hek ging op slot. En dat was behoorlijk zuur voor de mensen die dat niet wisten en vaak lopend, al dan niet met de cassette en spoelfles op een karretje, ±700 meter onderweg waren om het potje te legen. Voor dergelijke en andere gevallen hebben wij een reserve toiletcassette bij ons.

En als de schoonwatertank leeg raakt wachten we op de waterwagen die hem dan weer vult. Plus nog de jerrycan. Er rijden hier twee waterwagens rond, bijna altijd is er wel eentje in de buurt als we die nodig hebben.

De zondagen rijgen zich hier aaneen. En dan bedoelen we niet de zondag als weekdag, maar de dagen met zon. Die schijnt hier vooralsnog elke dag. Meestal begint het in de (na)middag wat te waaien. Dan zien we dat er her en der luifels worden ingedraaid, safety first.

Zaterdag in de loop van de ochtend zijn we met z’n vieren naar het dorpje Tazka gewandeld. Na de tweede camping ga je links en loopt dan door de palmoase er zo naar toe. Ook in de palmoase stonden trouwens weer aardig wat campers. Het voordeel van deze plek is dat je er gemakkelijk schaduw kunt vinden, het nadeel vinden wij dat er minder makkelijk een frisse wind doorheen waait. Maar, ieder zijn meug.

Via een aantal trappen kwamen we bij ‘ La Maison Berbère Traditionelle de Tazka’. Vorig jaar hadden we ook geprobeerd dit museumhuis te bezoeken, maar toen ging de gids een broodje eten en zou pas later terugkomen. Nu hadden we meer geluk. De jonge gids begroette ons. Naast Arabisch en Frans sprak hij gelukkig ook Engels. Geleerd van toeristen en tijdens zijn werk als gids, volgens hemzelf. Ook zijn (zwangere) vrouw en tweejarig dochtertje waren er, maar volgens ons wonen ze er niet. Al gaf hij zelf aan van wel, maar dat kan ook door een misvertaling komen. Hoewel hij bij binnenkomst duidelijk aangaf te bukken bij de deuren, ja, stootte ik natuurlijk m’n kop. Natuurlijk bood de zonnehoed wat bescherming. Hij heeft ons uitgebreid rondgeleid en o.a. de bijkomende functie van de diverse ruimtes uitgelegd. Zo bood het vee in de inpandige stal, warmte tijdens de winter. En het water dat werd gebruikt in de hamam, diende weer als bevloeiing voor gewassen. In een reiskoffer werden de op hout geschreven eigendomsbewijzen van het huis bewaard en ook de op papyrusrolletjes geschreven trouwaktes. Op het dakterras hadden we een prachtig uitzicht over de wijde omgeving. Hij wees ons toen op de tuinen en kassen beneden en de stallen. O.a. camperaars kopen daar groente en vlees volgens hem.

Na de rondleiding was er uiteraard tijd voor thee. En theezetten/-drinken in Marokko is meer dan een zakje Pickwick Earl Grey door een kopje heet water slingeren. Zijn vrouw zette een ketel water op de (gas)vlam. Hij nam het over en de theeceremonie kon beginnen. Met het hete water werd eerst sterke thee gezet, die werd een aantal keren verdund, waarna de eerste bittere thee werd opgevangen, dat was voor de bloemetjes. Aan de verdunde thee werd munt en een klont suiker toegevoegd en moest even trekken, waarna het een paar keer in de theeglazen werd geschonken en weer terug in de pot gekieperd. Pas dan kan er thee worden gedronken, die hoog vanuit de theepot in de glazen werd geschonken. Helaas stond hij ons niet toe om hiervan foto’s te maken. We begrepen eigenlijk niet of dat nou was omdat z’n vrouw er af en toe bij was, of vanwege de privacy in z’n eigen kamer.

En net zoals thuis hoorde er ook hier een koekje bij de thee. Volgens hem door z’n vrouw zelf gebakken, maar daarover hadden we onze twijfels. Ze leken wel heel erg op de koekjes die we zo af en toe ook bij de plaatselijke bakkers tegenkomen. Zijn vrouw bemoeide zich eigenlijk nauwelijks met het geheel. Ook de thee ging aan haar voorbij. Wel bleef z’n dochtertje er bij en dronk thee mee. Afijn, weer een ervaring rijker.

Het was met 26º weer een warme dag en zoals gewoonlijk stak de wind weer op, maar zwakte later ook weer af. We zijn met z’n vieren naar de hammam gefietst voor een lekkere frisse douche en hebben daarna niet alleen de dag, maar ook de periode dat we met elkaar reizen afgesloten. C&W reizen morgen verder en gaan nog naar M’Hamid El Ghizlane en Merzouga. Dat was ook ons plan, maar dat hebben we bijgesteld. Wij blijven hier nog een paar dagen en gaan dan in de richting van Agadir. De oogarts raadde ons tijdens het eerste bezoek aan om terug te komen voor controle. Daarvoor staat een afspraak over tien dagen. De Sahara zit er dit jaar voor ons niet in, helaas.

vrijdagavond, de ondergaande zon kleurde de hemel

in Marokko: de 'liggende' maan